Uzmanlar, bebeklerde erken teşhisle önlenebilir hastalıkların saptanabilmesi için doğum sonrası yapılan topuk kanı testinin önemine dikkat çekti. Ailelerin bu teste gereken hassasiyeti göstermesi gerektiği vurgulanırken, ihmal edilen vakalarda ilerleyen dönemlerde geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarının yaşanabileceği konusunda uyarılar yapıldı.
Topuk Kanı Testi Nedir, Neden Önemlidir?
Yeni doğan bebeklerden doğumun ilk 3 ila 5. günleri arasında alınan birkaç damla kan ile yapılan bu test, “yenidoğan tarama testi” olarak da bilinir. Topuk kısmından alınan kan örneği ile bebekte doğuştan gelen bazı metabolik ve genetik hastalıklar erken dönemde tespit edilebilir.
Tespit edilebilen başlıca hastalıklar:
- Fenilketonüri (PKU)
- Konjenital hipotiroidi (tiroit hormonu eksikliği)
- Biyotidinaz eksikliği
- Kistik fibrozis
- Galaktozemi
- Orak hücreli anemi
- İşitme taraması ve metabolizma bozuklukları
Bu hastalıklar erken teşhis edilip tedaviye başlanmadığında gelişimsel bozukluklar, kalıcı zeka geriliği, görme-koku alma kaybı veya organ hasarına neden olabiliyor.
Toplum Sağlığı Açısından Kritik Bir Adım
Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü ulusal tarama programı kapsamında topuk kanı testi, tüm bebekler için zorunlu ve ücretsiz olarak uygulanıyor. Ancak uzmanlara göre bazı aileler testin önemini yeterince bilmediği için ya randevusunu geciktiriyor ya da test tekrarını ihmal edebiliyor.
Yapılan açıklamalarda, özellikle şu uyarılar dikkat çekti:
- Doğumdan sonra hastaneden çıkmadan önce ilk örnek alınmalı
- gün civarında ikinci örnek mutlaka verilmelidir
- Sonuçlar e-Nabız üzerinden kontrol edilmeli
- Çağrı alındığında tekrar örnek verilmesi hayati önem taşır
Uzmanlardan Ailelere Çağrı: “Bu Test İhmal Edilmemeli”
Çocuk sağlığı uzmanları, topuk kanı testinin bir formalite değil, bebeğin tüm yaşamını etkileyebilecek erken tanı aracı olduğunun altını çiziyor. Ebeveynlerin, doğum sonrası süreçte yorgunluk ve telaş nedeniyle bu testin atlanmaması için sağlık personelinden destek istemesi öneriliyor.
Bir uzman pediatrist şu ifadeleri kullandı:
“Topuk kanı testi sayesinde yüzlerce bebek hayatına sağlıklı devam edebiliyor. Bu birkaç damla kan, ileride oluşabilecek ciddi sağlık sorunlarının önüne geçebilir.”
Yasal ve Tıbbi Sorumluluk Taşıyor
Ailelerin test sürecini takip etmeleri yalnızca çocuğun sağlığı değil, aynı zamanda yasal açıdan da önem taşıyor. Zamanında verilmeyen örnekler veya çağrılara yanıt verilmemesi durumunda, ileride oluşabilecek sağlık problemlerinde hukuki süreçlerin devreye girmesi söz konusu olabiliyor.
Aynı zamanda aile hekimlikleri ve toplum sağlığı merkezleri, testin tekrarı ve takibi konusunda ücretsiz hizmet sunuyor. Ebeveynlerin bu merkezlerden bilgi alarak süreci aksatmaması öneriliyor.
Tarama Testleri Hayata Sağlıklı Başlamanın Anahtarı
Yeni doğan döneminde yapılan topuk kanı testi, erken tanı ve tedavi sayesinde çocukların yaşam kalitesini yükseltmekle kalmıyor, toplumsal sağlık maliyetlerini de azaltıyor. Bu nedenle ailelerin bilinçli hareket etmesi, sağlık otoriteleri tarafından yürütülen tarama programlarının etkili olmasında büyük rol oynuyor.
Uzmanlar, “Birkaç dakikalık işlem, bir ömürlük sağlık” diyerek, topuk kanı testinin ihmal edilmemesi gerektiğini hatırlatıyor. Bebeklerin sağlıklı geleceği için bu hayati adıma gereken önem mutlaka verilmeli.
